Uyku Hastalığı Belirtileri ve Tedavisi

Uyku hastalığı, uykunun normal düzeni dışında, başka bir deyişle gecelere nazaran gündüzleri fazla derecede uykuya eğilimli olma belirtisiyle karakterize olmuş nörolojik bir meseledir. Tıpta bu duruma narkolepsi adı verilir. Bu rahatsızlık, hastalarda uyku felci, katapleksi ve halüsinasyonlar gibi sorunlara yol açabilir. Kritik sağlık problemlerine sebep olabilen bu hastalığın belirtileri, diğer sağlık problemleri ve yoğun iş yaşamının getirdiği meselelerle ilişkilendirildiğinden genellikle ciddiye alınmaz. İnsanlar gündüz uyumalarını, televizyon seyrederken uyuya kalmalarını ve iş yerinde uyuklamalarını normal bir tutum olarak kabul ederler. Bu belirtilerin bir rahatsızlık olarak kabul edilebileceğini düşünmezler. Bireylerin, normal yorgunluk ile bu uyku halini birbirine karıştırmamaları gerekir. Dinlenmeyle geçecek olan fizyolojik yorgunluğun aksine, bu rahatsızlıkta bireyler aniden gelen uyku isteğine direnemez ve kısa süreli de olsa uykuya dalarlar. Bu uyku sırasında birey kendini dinlenmiş hisseder, fakat kısa bir süre sonra yeniden uyuma ihtiyacı duyar. Bu durum, kişilerin gece uyudukları uykudan dinlenmiş olarak uyanmaları ve gündüz uyku gereksinimi duymamaları gerektiği halde ortaya çıkar. Bu rahatsızlık sırasında gündüz hissedilen aşırı uyku isteği karşı konulamaz biçimde yaşanır. Bu durum araç kullanırken veya insanlarla birlikteyken bir anda ve yersiz bir şekilde ortaya çıkabilir.

Uyku hastalığının en belirgin özelliği, hastanın gece boyunca yeterli uyumasına rağmen, gündüz vakitlerinde aşırı ve karşı konulmaz bir uyku isteğinin doğmasıdır. Bu hastalar olmadık zamanlarda ve yerlerde aniden uykuya dalabilir ve çevrelerindekileri şaşırtabilirler. Vazgeçilmez uyku eğilimleri bulunan hastalar, bunu gün içerisinde birkaç kez yaşayabilirler. Kısa süreli uykulardan sonra, hasta kendini dinlenmiş hisseder, ancak daha sonra yine benzer bir döngü yaşar. Gece uykusu sırasında bu bireylerin sıkça uyandıkları gözlemlenmiştir. Tedavi edilmediği halde hastalarda zaman içerisinde diğer uyku bozuklukları görülebilir. Bu bozukluklar arasında halüsinasyonlar, katapleksi ve uyku felci en bilinenleridir. Bu belirtileri yaşayanlar, toplumsal hayatlarında sıkıntılarla karşılaşır ve yaşamları kısıtlanabilir. Hastaların bu durumu yaşamalarında mevsim şartlarının bir etkisi olmadığından, her koşulda, her süre ve her şartta uykuya dalabilirler.

Uyku, hızlı göz hareketlerinin yapıldığı REM uykusu ve Non-REM uykusundan meydana gelir. Uyku durumu dışında düzenli olarak ritim verici beyin dalgaları, uyku sırasında yavaşlayıp düzensizleşir. Uykuya daldıktan sonra yarım saat ile bir saat içinde beyin dalgaları etkin hale geçer. Bu süreç, uykuda REM halinin yaşandığı aşamadır. Bu aşamada hatırlanabilir özellikte rüyalar görülür. Normal uyku ise Non-REM ile başlar. Uyku rahatsızlığı olan kişilerde ise uyku doğrudan REM uykusuyla başlar. Gece yattıklarında derin bir uyku uyuyamazlar. Genellikle hatırlayamadıkları kabuslar ve ürkütücü rüyalar görürler. Belirgin bir şekilde gündüz saatlerinde aniden uykuya dalarlar.

Bu hastalığın sebepleri kesin olarak bilinmemektedir. Ancak kalıtsal olarak yaşanan bir rahatsızlık olduğu düşünülmektedir. Yapılmış bazı araştırmalarda, bağışıklık sistemiyle ilişkili bir rahatsızlık olduğu gözlemlenmiştir. Bu çalışmalar sırasında bağışıklık sisteminin beyin dokularını başka bir doku olarak algıladığı belirlenmiştir. Uykuya yatmadan önce halsizlik, yorgunluk, titreme gibi sorunlar da gözlemlenebilir.